Czy zauważyłeś u swojego psa lub kota zmętnienie, zamglenie oczu?
Prawdopodobnie sądziłeś, że to kwestia upływającego czasu i starzenia pupila. Jednak przyczyn może być wiele i dotyczą nie tylko starszych futrzaków. Przeczytaj poniższy artykuł, aby dowiedzieć się, jakie mogą być tego przyczyny i dlaczego wizyta u okulisty jest tak ważna.
Zaćma (katarakta)
Prowadzi do zmętnienia soczewki i stopniowego pogorszenia widzenia, a finalnie może nawet spowodować całkowitą utratę wzroku. Przyczyn zaćmy może być wiele. Do najczęstszych zaliczamy tło genetyczne, choroby ogólnoustrojowe (cukrzyca), urazy i stany zapalne.
Objawy zaćmy to przede wszystkim wyżej wspomniane zmętnienie lub białawy wygląd soczewki. Dla opiekunów zauważalne są problemy z poruszaniem się w nowych miejscach, wpadanie na przedmioty, zmniejszona zdolność widzenia – szczególnie w słabym oświetleniu. Choroba ta może występować jedno lub obustronnie.
Zaćma wymaga prędzej, czy później interwencji okulistycznej. W wielu przypadkach leczeniem z wyboru jest zabieg chirurgiczny, czyli fakoemulsyfikacja soczewki. Polega na wykorzystaniu ultradźwięków do “rozbicia” fragmentów soczewki, a następnie ich usunięciu i wszczepieniu nowej, sztucznej soczewki.
Predysponowane genetycznie rasy to np. pudel, sznaucer, cocker spaniel amerykański, buldog francuski, boston terier, sheltie, labrador retriever, yorkshire terrier, shih-tzu, chihuahua.
Nukleoskleroza
Proces naturalnego starzenia się soczewki oka. Prowadzi do stwardnienia i zmętnienia jądra. Jest to powszechny proces u starszych zwierząt tj. powyżej 6. roku życia. Jednak możemy się z nim spotkać niekiedy również u młodszych pacjentów. Nie jest to choroba ani stan patologiczny, a naturalna zmiana związana z wiekiem.
Nie prowadzi do całkowitej utraty wzroku, ale może powodować trudności w widzeniu. Przez wiele osób powszechnie mylona z zaćmą. Nie wymaga leczenia, ponieważ jest to proces naturalny. Jednak jeśli zauważysz pogorszenie widzenia, warto skonsultować się z lekarzem w celu wykluczenia innych jednostek chorobowych takich jak zaćma.
Jaskra
Choroba oczu, która polega na uszkodzeniu nerwu wzrokowego. Towarzyszy jej często podniesione ciśnienie wewnątrzgałkowe. W efekcie jaskra prowadzi do nieodwracalnej ślepoty. Jest to poważna, przewlekła choroba, która wymaga szybkiej diagnozy i konkretnego leczenia, aby zapobiec nieodwracalnym skutkom w postaci utraty wzroku.
Wyróżniamy jaskrę pierwotną, która może występować w 2 formach – otwartego i zamkniętego kąta przesączania oraz jaskrę wtórną.
Aby zdiagnozować jaskrę, przeprowadzamy takie badania jak: pomiar ciśnienia śródgałkowego – tzw. tonometrię, szczegółowe badanie struktur wewnątrzgałkowych z wykorzystaniem lampy szczelinowej , badanie dna oka, USG gałki ocznej oraz gonioskopię.
Leczenie polega głównie na obniżeniu ciśnienia przy użyciu farmakoterapii miejscowej ale często niezbędne jest również leczenie chirurgiczne. Jaskra wtórna wymaga leczenia choroby pierwotnej.
Rasy genetycznie predysponowane do jaskry to: boston terrier, chow chow, chihuahua, pudel, shiba inu, shar pei, basset, beagle, norweski elkhound, labrador retriever, flat coated retriever, golden retriever, angielski springer spaniel.
Ropostek
Znany również jako hypopyon, to stan, w którym dochodzi do gromadzenia się wysięku leukocytarnego w przedniej komorze oka. Występuje w przebiegu ostrego zapalenia błony naczyniowej, któremu towarzyszą objawy bólu i przekrwienia. Może mieć postać mętnej, żółtej, zielonkawej lub szarawej substancji widocznej w przedniej komorze oka. Jest to poważny stan, który wymaga pilnej konsultacji u okulisty.
Dystrofia śródbłonka rogówki
Schorzenie to polega na degeneracji komórek śródbłonka rogówki, które odpowiedzialne są za utrzymanie odpowiedniego jej uwodnienia. Działają one jak „pompy”, które usuwają nadmiar płynu z rogówki, zapobiegając jej obrzękowi. Ponieważ “zdrowa” rogówka fizjologicznie nie ma naczyń krwionośnych, komórki te pełnią kluczową rolę w zapewnieniu jej przejrzystości i odpowiedniego nawodnienia. Jeśli komórki śródbłonka są uszkodzone lub zmniejsza się ich liczba, nie mogą skutecznie usuwać nadmiaru płynu, co prowadzi do obrzęku rogówki i jej zmętnienia. To z kolei może prowadzić do pogorszenia widzenia, tworzenia keratopatii pęcherzowej, owrzodzeń rogówki i bólu.
Leczenie miejscowe w postaci podawanych kropli o działaniu osmotycznym rzadko przynosi pożądane efekty. Najskuteczniejszym sposobem wyeliminowania obrzęku jest zabieg chirurgiczny.
Dystrofia ta często występuje u starszych psów, szczególnie u ras takich jak jamnik, boston terrier, springer spaniel.
Dystrofia lipidowa rogówki
Dystrofia lipidowa rogówki u psów to niezapalne schorzenie charakteryzujące się odkładaniem lipidów w warstwach rogówki, takich jak cholesterol i fosfolipidy. Choroba ta objawia cię opalizującymi, białawymi zmętnieniami najczęściej w centralnej rogówce.
Zmiany te pojawiają się zazwyczaj obustronnie, nie są bolesne i nie wpływają znacząco na jakość widzenia.
Chociaż często dystrofia lipidowa rogówki ma podłoże genetyczne, niekiedy na pojawienie się tych zmian wpływa zaburzony metabolizm tłuszczów w organizmie np. w przebiegu niedoczynności tarczycy.
Z dystrofiami lipidowymi spotykamy się najczęściej u psów rasy: yorkshire terrier, beagle, husky, cavalier king charles spaniel, czy cocker spaniel.
Zwyrodnienie rogówki
Zwyrodnienie rogówki to schorzenie, które może rozwijać się wtórnie do uszkodzeń, stanów zapalnych w obrębie oczu lub w wyniku choroby ogólnoustrojowej.
Choroba objawia się odkładaniem złogów lipidowych bądź wapniowych w rogówce. Często przebiega z unaczynieniem, wtórną pigmentacją, owrzodzeniami rogówki.
W zależności od rodzaju i nasilenia zmian, leczenie może obejmować stosowanie leków miejscowych lub w skrajnych przypadkach również zabiegi chirurgiczne.
KCS -zespół suchego oka
KCS (Kerato-Conjunctivitis Sicca) znane również jako „zespół suchego oka”, to choroba oczu u psów, która polega na niedoborze ilościowym lub jakościowym filmu łzowego.
Łzy pełnią kluczową rolę w nawilżaniu rogówki i chronieniu oka przed infekcjami. W przypadku ich niedoboru dochodzi do wysychania, wtórnego zapalenia spojówki i rogówki oraz nawracających zakażeń bakteryjnych.
W miarę postępu choroby dochodzi do pigmentacji i bliznowacenia rogówki, co ogranicza jej przezierność i pogarsza widzenie. W skrajnych przypadkach może to skutkować całkowitą utratą wzroku. KCS jest szczególnie powszechne u ras takich jak buldog, mops, west highland white terrier, yorkshire terrier, cavalier king charles spaniel.
Pigmentacyjne zapalenie rogówki
Pigmentacyjne zapalenie rogówki u psów to schorzenie polegające na odkładaniu się melaniny w rogówce. Ciemny pigment pojawia się na skutek przewlekłego podrażnienia związanego ze stanami zapalnymi, zespołem suchego oka, dwurzędowością rzęs, zbyt szeroką szparą powiekową lub nieprawidłowością w ułożeniu powiek np. entropium.
Problem ten najczęściej dotyka rasy brachycefaliczne m.in. mopsy, buldożki, shihtzu, cavaliery.
Brak leczenia powyższych schorzeń okulistycznych prowadzi do nieodwracalnej pigmentacji rogówki i utraty wzroku. Kluczowe znaczenie ma leczenie prewencyjne, ponieważ usunięcie nagromadzonego barwnika jest niemal niemożliwe.
Eozynofilowe zapalenie rogówki u kotów
Przewlekła choroba zapalna występująca u kotów, w której w obrębie rogówki gromadzą się komórki zapalne – eozynofile. Choroba ta może prowadzić do zmętnienia rogówki oraz pojawienia się charakterystycznych białych lub jasnoróżowych wyniesionych zmian na jej powierzchni. Zmiany mogą postępować i prowadzić do pogorszenia jakości widzenia.
Etiologia choroby nie jest do końca poznana. Podejrzewa się przewlekłą infekcją wirusową oraz autoimmunologiczne stany zapalne.
Leczenie zazwyczaj polega na stosowaniu leków przeciwwirusowych oraz przeciwzapalnych, takich jak sterydy lub leki immunosupresyjne, które pomagają ograniczyć reakcję zapalną i redukować objawy.
Symblepharon
To jednostka opisująca patologiczne zrosty między powierzchnią rogówki a spojówką lub spojówką i spojówką. Mogą występować w wyniku przewlekłego stanu zapalnego, urazów oka i infekcji (szczególnie wirusowych).
Zrosty prowadzą często do zaburzonej ruchomości powiek a w związku z tym nieprawidłowego rozprowadzenia łez oraz oczyszczenia oka. Niekiedy zrosty zmniejszają przezierność rogówki a w skrajnych przypadkach zabierają całkowicie wzrok.
Leczenie zależne jest od stopnia nasilenia zmian, najczęściej obejmuje interwencję chirurgiczną w celu oddzielenia zrostów. Niestety istnieje duże ryzyko powstania ponownych zrostów.
Martwak rogówki (sekwestr, martwica rogówki)
Choroba oczu przypisana naszym kocim pacjentom.
Przyczyna ich powstawania nie jest jeszcze w pełni poznana. Dużą rolę przypisuje się czynnikom drażniącym rogówkę np. entropium, zespół suchego oka a także infekcjom herpeswirusowym spojówki i rogówki.
Można je zaobserwować jako drobne, ogniskowe brązowe plamki lub rozległe czarne płytki.
Najczęściej spotykamy się z nim u kotów perskich, egzotycznych, brytyjskich, syjamskich, himalajskich i birmańskich. Może zdarzyć się u każdego kota, jednak powyższe rasy wykazują najczęstszą predylekcję w związku z ich anatomią trzewioczaszki.
Leczenie dobierane jest indywidualne. W zależności od głębokości zmiany oraz towarzyszących objawów- decydujemy się na leczenie farmakologiczne, bądź chirurgiczne.
Zmętnienie oczu u zwierząt może być objawem wielu poważnych schorzeń. W powyższym artykule omówiono tylko ich część. Nieleczone choroby mogą prowadzić do bólu, dyskomfortu, a w skrajnych przypadkach – do utraty wzroku. Wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie są kluczowe dla zachowania zdrowia oczu i dobrej jakości życia naszych pupili. Regularne konsultacje okulistyczne pozwalają na szybkie wykrycie problemów i wdrożenie skutecznej terapii, dlatego warto dbać o profilaktykę i nie bagatelizować żadnych niepokojących objawów.
lek.wet. Kinga Jakowska, lek.wet. Anna Banaszek
