Higiena oczu psa i kota !
Oczy naszych pupili to niezwykle wrażliwa struktura – codziennie narażona na kurz, pył, wiatr, zanieczyszczenia środowiska i mikroorganizmy. Higiena oczu psa i kota jest kluczowa. Choć wydaje się, że niewielka ilość łzowej wydzieliny czy niewielkie zacieki to „normalna sprawa”, w rzeczywistości często są to pierwsze objawy problemów zdrowotnych. Dlatego warto zadbać o profilaktykę i higienę, ale mądrze i z rozwagą – bez podrażnień, wybielaczy i eksperymentów z ziołami.
Czy zacieki łzowe i śluzowa wydzielina to norma?
Nie. To najczęstszy mit powielany przez opiekunów. U zdrowego zwierzęcia oczy są czyste, błyszczące, bez wydzieliny i zacieków. Nawet jasne zacieki przy wewnętrznym kąciku oka, szczególnie u psów ras brachycefalicznych (mops, shih-tzu, buldog) czy ras miniaturowych, mogą wskazywać na:
- entropium przyśrodkowego kąta powiek
- obecność dwurzędowych lub ektopowych rzęs
- niedrożność kanalików łzowych
- przewlekłe podrażnienie np. przez sierść lub fałdy
- alergię
- obecność ciała obcego
- początki in. choroby okulistycznej
To nie jest tylko kwestia estetyki, ale sygnał, że coś dzieje się z okiem lub jego okolicą. Dlatego zamiast tylko „wycierać”, warto skonsultować się z lekarzem okulistą weterynaryjnym, który oceni przyczynę.
Jakie preparaty do codziennej higieny oczu wybrać?
Do codziennego przemywania okolic oczu należy wybierać preparaty o łagodnym składzie, przeznaczone specjalnie dla zwierząt. Dobrze, by zawierały substancje:
- nawilżające – np. kwas hialuronowy
- łagodzące – np. pantenol, alantoina
- bez drażniących dodatków – bez alkoholu, wybielaczy, substancji zapachowych
Unikajmy tzw. wybielających płynów – mogą one podrażniać skórę i śluzówki, a efekt „oczyszczenia” jest jedynie powierzchowny, a używane zbyt często mogą pogorszyć stan skóry pod oczami.
A co z solą fizjologiczną?
Sól fizjologiczna (0,9% NaCl) jest bezpieczna do okazjonalnego przemywania oka lub worka spojówkowego – np. po spacerze, przy zapyleniu, dostaniu się drobnych ciał obcych (piasek, pyłki).
Ale uwaga: nie nadaje się do co dziennej higieny oczu ! Nie zawiera składników nawilżających, więc długotrwale stosowana może przesuszać oko, zwłaszcza jeśli zwierzak cierpi na zespół suchego oka (keratoconjunctivitis sicca).
👉 Do codziennej pielęgnacji warto sięgać po płyny lub żele zawierające kwas hialuronowy, które jednocześnie nawilżają, łagodzą i wspierają barierę ochronną oka. Zdecydowanie sprawdzą się również płyny na bazie wody chabrowej lub z dodatkiem lipidów.
Zioła? Uważaj!
Choć napary z rumianku czy świetlika są popularne w ludowych domowych sposobach, nie zawsze są bezpieczne. Wiele ziół działa ściągająco, wysuszająco i uczulająco. Przy oczach suchych lub wrażliwych mogą zaostrzyć objawy, zamiast pomóc.
Nigdy nie stosuj naparów, jeśli nie jesteś pewna/y ich działania. W przypadku choroby oka lepiej sięgnąć po sprawdzone preparaty rekomendowane przez weterynarza.
Kiedy używać preparatów odkażających?
Preparaty odkażające (np. z chlorheksydyną, oktenidyną, nadtlenkiem wodoru) mają zastosowanie tylko przy infekcjach skóry lub ranach – i tylko z zalecenia lekarza weterynarii. Nie są przeznaczone do codziennego użytku przy zdrowych oczach, bo:
- przesuszają skórę
- mogą powodować podrażnienie
- zaburzają naturalną florę bakteryjną
Ich nadużywanie często prowadzi do jeszcze większych problemów ze skórą wokół oczu.
Jak prawidłowo czyścić oczy i ich okolice?
- Zawsze zacznij od umycia rąk wodą z mydłem lub – jeśli wolisz – załóż jednorazowe rękawiczki. To ogranicza ryzyko przeniesienia bakterii lub drobnoustrojów w okolice oka.
- Użyj sterylnego gazika lub bezpyłowego płatka kosmetycznego.
- Nasącz go odpowiednim preparatem lub solą fizjologiczną.
- Nie przykładaj końcówki butelki bezpośrednio do skóry lub oka – unikaj dotykania czegokolwiek, co może narazić roztwór na zanieczyszczenie.
- Delikatnie przetrzyj oko ruchem na zewnątrz aby nie wprowadzić zanieczyszczeń do worka spojówkowego.
- Użyj osobnego gazika do każdego oka.
- Unikaj waty – może zostawiać włókna i podrażniać oko.
- Jeśli chcesz usunąć zanieczyszczenia z worka spojówkowego, odchyl jedną ręką dolną powiekę a następnie pod lekkim ciśnieniem przepłucz go płynem a następnie zbierz gazikiem wypłukaną zawartość.
- Dbając o czystość rąk i akcesoriów oraz zachowując ostrożność przy aplikacji płynów, minimalizujesz ryzyko infekcji i wtórnych stanów zapalnych, które mogą wynikać z nieprawidłowej pielęgnacji.
Psy z długą lub kręconą okrywą
U psów długowłosych lub o kręconej, obfitej sierści (np. maltańczyków, shih-tzu, pudli, bichonów) odpowiednia pielęgnacja sierści wokół oczu ma ogromne znaczenie dla zdrowia spojówek.
Regularne wizyty u groomera są nie tylko kwestią estetyki – to element profilaktyki okulistycznej. Włos osiadający na rogówce lub rosnący w kierunku oka działa jak ciało obce: drażni, rysuje powierzchnię oka, wywołuje łzawienie, a z czasem prowadzi do stanów zapalnych.
Strzyżenie lub modelowanie włosa wokół oczu powinno być wykonane tak, aby:
- nie wpadał do worka spojówkowego,
- nie stykał się bezpośrednio z gałką oczną,
- był odpowiednio skrócony (żeby nie kłuł jak szczecina). Do rozważenia jest również zapuszczenie włosa aby pod swoim ciężarem kierował się w dół ( tą opcję zalecamy tylko przy zdrowych oczach gdyż higiena dłuższego włosa i usuwanie zalegającej wydzieliny będzie trudniejsze).
Po każdej wizycie u groomera warto:
- delikatnie wypłukać worek spojówkowy (np. w przypadku widocznych włosków),
- zastosować nawilżające krople (np. z kwasem hialuronowym), aby zmniejszyć podrażnienie po kontakcie z włosami.
Wiele przewlekłych stanów zapalnych spojówek ma swoją pierwotną przyczynę właśnie w zaniedbanej pielęgnacji sierści. Dlatego warto pamiętać, że groomer i okulista to najlepsi sprzymierzeńcy właściciela psa długowłosego.
Podsumowanie – najważniejsze zasady higieny oczu u psów i kotów:
- Wydzielina, zacieki i łzawienie nie są normą – to objawy, które warto skonsultować z okulistą weterynaryjnym.
- Do codziennej higieny stosuj łagodne preparaty o działaniu nawilżającym i kojącym, zawierające np. kwas hialuronowy, pantenol, alantoinę.
- Nie używaj preparatów wybielających ani odkażających na co dzień – mogą przesuszać i podrażniać.
- Sól fizjologiczna jest bezpieczna tylko do okazjonalnego wypłukiwania zanieczyszczeń – nie nadaje się do codziennego stosowania.
- Unikaj stosowania naparów ziołowych, które mogą wysuszać lub uczulać.
- Przed przemywaniem oczu umyj ręce lub załóż rękawiczki, a aplikując płyny nie dotykaj końcówką skóry ani oka.
- U psów długowłosych lub z kręconą sierścią regularnie przycinaj lub modeluj włos wokół oczu – najlepiej u doświadczonego groomera.
- Po strzyżeniu wypłucz worek spojówkowy i nawilż oczy, by usunąć drobinki sierści i zapobiec podrażnieniom.
lek. wet. Anna Banaszek
